Tản mạn của Quỳnh Lệ

Tháng Chạp về, không gian cứ bàng bạc sương mù. Gần 7 giờ sáng mà trời vẫn chưa vội nắng. Mặt trời màu đỏ lựng dịu dàng thấp thoáng lướt theo vạt cao su bên đường vun vút như chạy theo tốc độ của xe… Mùa này, vườn cao su đang thay áo mới để chuẩn bị đón Xuân. Có những vườn cao su lá đã rụng hết, chỉ trơ những cành nhánh khẳng khiu, dưới mặt đất giữa những hàng cây thẳng tắp là một thảm lá khô - nhìn thật đẹp nhưng man mác buồn. Có những khu vườn đã chớm thay lá, những mầm lộc non chúm chím mướt mát chợt óng ánh khi bắt gặp tia nắng sớm, vài cành lá xanh nõn nà báo hiệu bước chân mùa Xuân đang đến, hứa hẹn một mùa nhựa mới căng tràn… Nhưng đâu đó, vẫn còn những vườn cao su trên cây vẫn còn lá xanh xen với lá vàng nâu, như ngập ngừng chưa muốn rời xa năm cũ, nhìn đẹp lãng mạn như mùa thu ở châu Âu vậy…

Có thể nhìn thấy những khung cảnh ấy trên khắp các cung đường ở miền Đông và Tây Nguyên… Nhưng hôm nay, trên tuyến đường từ thành phố mới Bình Dương đến Bình Phước, tôi đang đi qua vườn cao su của công ty Phước Hòa và Đồng Phú để đến thăm công ty Phú Riềng. Tháng 12 vừa qua, Phước Hòa là “điểm đến” của “Hội thi Thợ giỏi Thu hoạch mủ năm 2014”. Và trước đó, từ ngày 26-28/10, tại 2 công ty Phú Riềng và Đồng Phú, Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam đã tổ chức “Lễ hội Chào mừng kỷ niệm 85 Năm Truyền thống ngành Cao su” với nhiều hoạt động sôi nổi và ý nghĩa. Trong đó có Lễ Vinh danh các Gia đình Truyền thống Công nhân Cao su. Theo số liệu được tổng hợp từ các công ty thì có đến 106 gia đình đã có 4 thế hệ và 1199 gia đình có 3 thế hệ gắn bó với vườn cao su. Điều này, chắc chắn chỉ riêng ngành cao su mới có được!

Hạt giống cao su đã du nhập vào Việt Nam từ cuối thế kỷ 19 – năm 1897. Để khai lập đồn điền cao su ở miền Đông Nam bộ, các nhà tư bản Pháp đã tuyển mộ những người dân Bắc kỳ và Trung kỳ vào miền Đông Nam bộ làm phu công-tra. Từ đó dần hình thành nên đội ngũ công nhân cao su. Hơn một thế kỷ đã trôi qua với nhiều thăng trầm biến đổi của lịch sử - xã hội, ngành cao su đã tồn tại và từng bước phát triển cùng đất nước; đã tạo được hiệu quả kinh tế, góp phần ổn định an sinh xã hội vùng sâu, miền núi; góp phần giữ gìn an ninh quốc phòng và chung tay cùng cả nước xây dựng nông thôn mới hôm nay.

Lướt qua cung đường cao su này, tôi thường nhớ đến những ngày xa xưa của 30 năm trước. Hồi ấy, muốn đến được Phú Riềng phải đi cả ngày, xe thì xe u-oat (như xe jeep) không cửa kính không máy lạnh, tốc độ chậm như rùa. Đường thì ổ voi ổ trâu, mùa mưa xe dễ mắc lầy, mùa nắng thì xe và người chìm trong bụi đỏ. Hai bên đường, thỉnh thoảng mới thấy vài nếp nhà mái tranh vách đất đơn sơ và cái thứ mà người dân có thể kiếm thêm thu nhập là đậu xanh, đậu phộng, bắp, mít, cùng với những đống củi xếp thành dãy trước cửa nhà – đây là những món “đặc sản” từ công sức lao động của bà con đi kinh tế mới ở tỉnh Sông Bé.

Ngày ấy, công ty cao su Phú Riềng cũng vừa mới thành lập và bắt đầu mở các nông trường mới. Đồng vốn xây dựng cơ bản eo hẹp, cơ ngơi công ty đơn sơ, cơ sở vật chất nông trường tuyềnh toàng – tất cả chỉ tập trung cho vườn cây. Có một chi tiết mà không kể thì các công nhân trẻ ngày nay sẽ không tưởng tượng ra được. Hồi ấy, không có đường nhựa, không có đường điện; công ty và nông trường đâu có nhà xây và làm gì có nước máy... Nhà tắm nam và nữ là “hai căn biệt thự liên kế”, nghĩa là xài chung một hồ nước ở giữa. Vách ngăn thì là vách gỗ xẽ từ cây rừng. Mùa mưa gỗ tươi nên vách khít, qua mùa nắng gỗ khô đi và các khe thưa dần. Buổi tối ra nhà tắm phải cầm theo cây đèn dầu hột vịt… Đời sống bà con công nhân thì vô cùng cơ cực. Đa số là dân nghèo từ các vùng quê miền Trung, miền Bắc vào lập nghiệp. Nhà cửa đơn sơ, cái ăn cái mặc thiếu thốn, cuộc sống gieo neo vất vả.

Về Phú Riềng những ngày mưa năm xưa, khi đến thăm một số gia đình công nhân. Nhìn cảnh các ông bố bà mẹ trẻ vất vả với công tác trồng mới, tất tả với việc chăm sóc con cái; nhìn các cháu bé nheo nhóc, thiếu thốn… mà muốn ứa nước mắt. Lội qua khoảng sân đất đỏ nhão nhoét níu kéo bước chân, nước xài thì phải xách từ giếng lên… Thương người, thương đất đến nao lòng. Cứ ước ao một ngày nào đó cuộc sống sẽ tươi sáng hơn…

Một vùng đất, một miền quê gieo neo, mùa khô… ôi nắng cháy.

Một vùng đất, một miền quê … gian nan, nhưng đã cưu mang bao phận đời

Trong dòng chảy của quá trình hình thành và phát triển 36 năm qua, Phú Riềng như một con tàu háo hức tiến ra khơi nhưng đã không ít lần va vấp thác ghềnh và chòng chành trước sóng gió... vì nhiều lý do - khách quan lẫn chủ quan, mà nổi cộm là sự mất đoàn kết nội bộ nghiêm trọng - điều đó đã ảnh hưởng tiêu cực đến mọi mặt công tác.

Nghiêm khắc đúc rút kinh nghiệm, các thế hệ lãnh đạo kế tiếp đã cố gắng tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong lòng người - để tạo sự đồng thuận nội bộ. Các tổ chức Đảng, đoàn thể, từ công ty đến từng nông trường được sắp xếp, củng cố, kiện toàn… Vườn cây được tập trung thâm canh, qui trình khai thác được áp dụng triệt để hơn trước. Các nông trường tích cực đoàn kết cùng địa phương để bảo vệ sản phẩm, hạn chế tối đa việc mất cắp mủ… Mươi năm qua, ban lãnh đạo công ty cũng đã tính toán kỹ cơ cấu vườn cây và thanh lý vườn cây già với tỷ lệ hợp lý – sao cho luôn giữ được năng suất sản lượng.

Có lẽ điều quan trọng nhất chính là cán bộ và công nhân Phú Riềng đã biết trăn trở vì những yếu kém và cùng đòng lòng vượt lên những quãng trầm của hơn một thập kỷ trước… Và thời gian đã đồng hành cùngcao su Phú Riềng. Từng bước, từng bước, Phú Riềng dần dần đỏ da thắm thịt.

Chúng tôi… gieo vào đất… những hạt cao su

Cùng nâng niu để vườn ươm xanh biếc

Chúng tôi yêu vườn cao su tha thiết

Ngày mỗi ngày quấn quýt từng hàng cây

Chúng tôi yêu… yêu lắm… đất quê này!

Vâng, những năm gần đây, về Phú Riềng chợt nhận ra mọi thứ đã hồng tươi sắc nắng. Từ làng quê xã ấp đến các khu nhà công nhân, từ công ty đến nông trường… Dường như chiếc áo cũ đã quá chật chội, tất cả mọi thứ đều đã khoác chiếc áo mới – không chỉ đổi thay về hình thức mà còn mới mẽ cả trong nội dung.

Năm 2014, đối với ngành cao su là một năm vô cùng khó khăn khi tình hình kinh tế thế giới suy trầm, giá mủ cao su giảm sâu nhất trong các năm qua, làm ảnh hưởng đến doanh thu, lợi nhuận, thu nhập và đời sống của CBCNLĐ hầu hết các đơn vị. Bên cạnh đó, thời tiết cũng không thuận lợi: đầu năm nắng hạn kéo dài, bệnh phấn trắng gây hại trên diện rộng; mùa mưa bệnh nấm hồng phát triển tràn lan… Nhưng, giữa bao bộn bề khó khăn ấy, Phú Riềng lại ngoạn mục vượt lên thật ấn tượng bằng kết quả sản xuất kinh doanh:

Tổng diện tích vườn cây khai thác là 12.918 ha, sản lượng khai thác được 26.128 tấn, đạt 111,2% kế hoạch Tập đoàn giao; về sớm 27 ngày và vượt 2.628 tấn – là đơn vị vượt sản lượng cao nhất Tập đoàn. Cả 12 nông trường đều hoàn thành vượt mức kế hoạch phấn đấu. Năng suất bình quân vườn cây đạt đến 2,11 tấn/ ha. Như vậy, 8 năm liền Phú Riềng là thành viên “Câu lạc bộ 2 tấn” của Tập đoàn. Ngoài ra, nhờ dự báo tình hình tiêu thụ khó khăn, Công ty đã chủ động có các giải pháp phù hợp trong việc tổ chức sản xuất, ổn định việc làm và “cân đong đo đếm” từng con số chi phí, sao cho giá thành hạ nhất và giữ được mức lương tốt nhất cho gần 7.000 lao động. Năm 2014, thu nhập bình quân đạt hơn 9 triệu đồng/người/tháng - vượt 12,5 % so với Nghị quyết Hội nghị Người Lao động hồi đầu năm và là đơn vị có thu nhập bình quân cao nhất Tập đoàn. Những con số như những đóa hoa lung linh tỏa hương trong nắng xuân.

Tại Hội nghị Người Lao động năm 2015 và Tổng kết công tác SXKD 2014, Phú Riềng đã hân hoan đón nhận các phần thưởng cao quí: Huân chương Độc lập hạng Nhì, Cờ thi đua của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và Cờ thi đua xuất sắc của Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam.

Cuộc đời như tấm gương, nếu chúng ta cười thì sẽ nhận được nụ cười từ cuộc đời… Và Đất bao giờ cũng như mẹ hiền, luôn sẵn sàng che chở, yêu thương…  Vâng! Bằng tấm lòng và tình yêu Đất, đội ngũ cán bộ công nhân cao su Phú Riềng trở thành những gương mặt điển hình rạng rỡ trong bài hát“Gửi tình vào đất” của tôi: 

“Chúng tôi gieo vào đất… những giọt mồ hôi