Tôi ra khỏi phòng nghỉ hướng mắt dõi theo từng tốp, từng tốp người. Những vệt sáng của ánh đèn gắn trên đầu cứ quét qua, quét lại. Biết tôi chưa hiểu công việc thường nhật của đồng bào, anh Tân - nhân viên kỹ thuật Trạm thu mua cao su Đông Giang (Hàm Thuận Bắc) giải thích:  Đồng bào đi cạo mủ cao su đấy.

- Sao họ không cạo ban ngày, mà phải làm giờ này cho mất ngủ?

- Công việc cạo mủ ngày đêm gì cũng được, nhưng ban đêm trời lạnh mủ không đông nên năng suất cao hơn nhiều.

- Cạo xong họ đưa mủ về nhà à?

- Không, hầu hết bà con cạo đến 5, 6 giờ sáng rồi đưa thẳng đến trạm bán luôn, nên anh em ở trạm cũng phải thức dậy thật sớm để chuẩn bị thu mua cao su của bà con.

Để hiểu thêm theo K’Chin vào vườn cao su cách chỗ nghỉ không xa. Cả nhà K’Chin có 4 người cùng đi cạo mủ. Mỗi đêm anh cạo hơn 300 cây còn 500 cây giao lại cho 3 người khác trong gia đình. Nhìn động tác cạo của K’Chin quá điêu luyện. Anh dùng cây dao chuyên dùng đi một vòng quanh cây to hơn bắp chân người lớn dòng mủ trắng tuôn trào, hết cây này rồi đến cây khác. Cạo vài chục cây K’Chin lại quay lại đổ mủ cao su vào thùng lớn. Công việc cạo mủ không nặng nhọc nhưng đòi hỏi kỹ thuật. K’Chin vừa cạo vừa tâm sự bằng tiếng Kinh: Ở vùng Đông Giang - La Dạ này bà con coi mủ cao su như “vàng trắng”. Sáng nào gia đình tôi cũng bán cho trạm hơn 100 kg mủ tươi. Một năm chỉ nghỉ 3 tháng sau tết để dưỡng cây, còn lại 270 ngày trong năm đều đi cạo mủ. Vì vậy một tháng gia đình tôi cũng thu gần 3 tấn mủ cao su tính thành tiền cũng được gần 50 triệu đồng.

Sáng sớm trở về sân Trạm thu mua cao su Đông Giang, bà con đứng đông nghịt chờ bán mủ, mỗi gia đình bình quân 50 kg, có gia đình nhiều hơn bán 100 kg. Ai cần tiền thì trạm trả ngay nếu không thì cuối tháng tính luôn. Người dân vùng cao Đông Giang - La Dạ bây giờ đã khá hơn trước nhiều.

Cách đây hơn 10 năm, để giúp đồng bào vùng cao Đông Giang - La Dạ, Ban Dân tộc tỉnh đã giao cho Trung tâm dịch vụ miền núi trồng 250 ha cây cao su tiểu điền. Từ đó hướng dẫn bà con làm theo. Nhưng khổ nỗi là trong suy nghĩ của người dân vùng cao lúc bấy giờ không thiết tha với loại cây trồng này. Suốt bao năm phát động nhưng người dân chẳng trồng được bao nhiêu. Một số cán bộ làm gương cũng chỉ trồng cho có lệ, sau đó không chăm sóc, cây chết hàng loạt, còn 150 ha cao su của Trung tâm Dịch vụ miền núi trồng ở Đông Giang và 100 ha ở La Dạ ngày càng xanh tốt. Đến năm 2007, Ban Dân tộc miền núi chủ trương giao lại toàn bộ số cao su này cho đồng bào, nhưng thoạt đầu cũng chẳng ai chịu nhận. Song, cuối cùng cán bộ 2 xã Đông Giang - La Dạ làm gương nhận trước, sau đó một số hộ dân làm theo, người nhận nhiều khoảng 1,5 ha, người ít cũng được 0,5 ha. Suốt hơn một năm trời cán bộ kỹ thuật của Trung tâm Dịch vụ miền núi bám sát địa bàn để giúp đồng bào kỹ thuật chăm sóc, rồi sau đó là kỹ thuật cạo mủ. Đến đầu năm 2009 thì 250 ha cao su ở Đông Giang - La Dạ mới được giao hết cho 233 hộ dân. Khi thu được tiền từ “vàng trắng” mỗi ngày, đồng bào mới thật sự đam mê với cây cao su tiểu điền. Anh Nguyễn Văn Chi, Trưởng Trạm thu mua cao su Đông Giang - La Dạ cho biết: “Thấy được thành quả, bây giờ đồng bào đã đăng ký trồng cao su, hộ nào đăng ký trồng Nhà nước đầu tư ứng trước phân bón, giống cây trồng, sau này bán mủ sẽ trừ nợ dần. Nhờ vậy, năm 2011 2 xã Đông Giang và La Dạ có 146 hộ trồng hơn 110 ha và năm 2012 này có 140 hộ trồng 117 ha. Còn 233 hộ được trạm giao vườn cao su trước đây nay đời sống khá vững vàng. Các hộ ông K’ Văn Thinh, K’ Thị Yên, K’ Thị Hồng ở thôn 1, Đông Giang nhận bình quân 1,5 ha, cứ một tháng bán từ 1,2 -1,8 tấn mủ, thu trên 20 - 25 triệu đồng.

LÊ THANH ( Theo Bình Thuận )