Công ty TNHH MTV Cao su Dầu Tiếng có diện tích cao su trồng tập trung rất lớn trong những năm 1981 – 1985 với hơn 20.000 ha. Để đảm bảo sản lượng, công ty đã có kế hoạch thanh lý, tái canh dần diện tích có chất lượng vườn cây kém về mật độ, năng suất, giống cũng như xây dựng chiến lược ổn định về năng suất – sản lượng.

Ông Nguyễn Tiến Đức - TGĐ Công ty cho biết: “Việc thanh lý sớm diện tích vườn cây kinh doanh kém hiệu quả trong quá trình dài hạn có thể giai đoạn đầu không đạt hiệu quả cao, nhưng xét về lâu dài có ý nghĩa rất quan trọng, do việc sụt giảm sản lượng ở mức độ chậm dần và duy trì mức thấp nhất vẫn trên 30.000 tấn/năm. Giảm áp lực do sụt giảm sản lượng kéo theo giảm doanh thu, lợi nhuận, lao động ở nông trường và nhà máy chế biến dôi dư. Khi thanh lý dần vườn cây có thể áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật như trồng giống mới, thay đổi phương pháp trồng, chăm sóc vườn cây kịp thời. trong quá trình thanh lý vườn cây phải xem xét trên nhiều yếu tố: năm trồng, tuổi cạo, mật độ, năng suất, giống, diện tích từng nông trường… để tránh biến động quá nhiều trên một nông trường”.

Theo tính toán, đến năm 2020 diện tích có tuổi cạo trên 21 năm vẫn còn do từ năm 1991 – 1995 công ty đã mở cạo 12.961 ha nên đã gây áp lực rất lớn đến mức độ thanh lý, cho nên trong tương lai công ty vẫn còn phải cạo trên diện tích có tuổi cạo trên 21 năm. Dự kiến đến năm 2022 trở đi mới thanh lý tái canh đúng theo tuổi cạo qui định. Diện tích thanh lý rải vụ từ năm 2012 đến năm 2020 hơn 14.318 ha. Cụ thể như sau: năm 2012 là 1896,41 ha; năm 2013 là 1917,99 ha; năm 2014 là 1701,38 ha; năm 2015 là 1467,52 ha; năm 2016 là 1542,20 ha; năm 2017 là 1545,09 ha; năm 2018 là 1697,66 ha; năm 2019 là 1306,51 ha; năm 2020 là 1244,04 ha. Ông Nguyễn Tiến Đức – TGĐ Công ty TNHH MTV Cao su Dầu Tiếng, cho biết, kế hoạch vườn cây thanh lý tái canh bình quân của công ty là 1.591 ha/năm (tương đương 5,53% tổng diện tích).

Về diện tích vườn cây kinh doanh, tổng diện tích giảm dần theo từng năm từ 2012 đến 2020 tuy không lớn do diện tích thanh lý tái canh nhiều hơn diện tích đưa vào mở cạo. Bắt đầu từ năm 2018 – 2020 diện tích mở cạo mới tăng dần do diện tích thanh lý tái canh đã giảm. Diện tích mở cạo hàng năm cụ thể như sau: năm 2012 là 944 ha, năm 2013 là 1391 ha, năm 2014 là 1349 ha, năm 2015 là 1508 ha, năm 2016 là 1582 ha, năm 2017 là 1350 ha, năm 2018 là 1896 ha, năm 2019 là 1917 ha, năm 2020 là 1701 ha.

Xét về yếu tố tuổi cạo thì trong giai đoạn từ năm 2012 đến năm 2020, diện tích vườn cây nhóm I sẽ tăng dần từ 4592 ha (23,56%) năm 2012 tăng lên 14.633 (74,04%) vào năm 2020 do hàng năm đưa vào mở mới từ 1300 đến 1500 ha. Ngược lại vườn cây nhóm II, III và quá tuổi sẽ giảm dần. Tuy nhiên, đến năm 2020 vườn cây nhóm III và quá tuổi vẫn còn khá nhiều là 3.411 ha (chiếm tỉ lệ 17,26%). Trong đó công ty vẫn còn khai thác trên vườn cây có tuổi cạo từ năm thứ 21 đến 29 là 1.897 ha (chiếm tỉ lệ 9,60%) và phải đến năm 2023 thì mới thanh lý tái canh đúng theo tuổi cạo qui định.

Về cơ cấu giống thì hiện tại trên diện tích vườn cây kinh doanh trong của công ty giống PB 235 vẫn còn chiếm tỉ lệ khá cao (46,04%). Các giống mới hiện còn chiếm tỉ lệ khá thấp (11,83%) và phần lớn ở nhóm I nên năng suất chưa cao. Với tỷ trọng diện tích cao và đặc tính của dòng vô tính PB 235 đã ảnh hưởng rất lớn đến năng suất của vườn cây, nhất là bệnh khô miệng cạo và phấn trắng thể hiện khá rõ nét trong những năm gần đây. Tuy nhiên tỷ lệ giống PB 235 sẽ giảm dần và ngược lại các giống mới sẽ tăng dần từ 2012 đến 2020 do hàng năm tập trung thanh lý giống này và diện tích mở mới toàn bộ đều là các giống mới. Cụ thể đến năm 2020 giống PB 235 chỉ còn 2.092 ha (10,70%), các giống mới đạt 15.620 ha (79,87%).

Từ những yếu tố trên cho thấy sản lượng, năng suất của công ty trong giai đoạn từ năm 2012 đến 2020 sụt giảm rất nhiều mặc dù công ty đã có kế hoạch thanh lý tái canh dài hạn rất sớm từ năm 2003. Nhưng do diện tích trồng ban đầu tập trung quá lớn từ năm 1981 – 1985, bình quân 5000 – 6000 ha/năm, trong khi đó thời gian qua bình quân trong một năm chỉ thanh lý 1.167 ha nên không tránh khỏi tình trạng vườn cây có tuổi cạo thuộc nhóm III, quá tuổi khá nhiều và phải trải qua một thời gian dài mới khắc phục được.

Ngọc Cẩm

Nguồn: Tạp chí cao su Việt Nam