GS.TS. Lê Đình Khả kiểm tra tốc độ sinh trưởng và phát triển của cao su tại vườn cao su vùng thấp Sìn Hồ. (ảnh Anh Tuấn baolaichau.vn)

Tuy nhiên, việc tính toán để có giải pháp phát triển loại cây này hợp lý ở tỉnh ta là rất cần thiết nhằm tránh tình trạng phát triển ồ ạt và đảm bảo các điều kiện như khí hậu, địa hình, đất đai, giống, kỹ thuật trồng để cây cao su sinh trưởng và phát triển tốt nhất và đem lại hiệu quả kinh tế cao.

Sau hơn 5 năm thực hiện chương trình phát triển cao su đại điền trên địa bàn tỉnh đã góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập, từng bước ổn định và cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống người dân trong vùng dự án, đặc biệt là người dân vùng tái định cư. Đã có khoảng 3.400 công nhân lao động, trong đó có tới 90% là lao động người địa phương được Công ty Cổ phần cao su Lai Châu tuyển dụng với mức lương bình quân của công nhân trồng cao su khoảng từ 3 triệu đến 3,5 triệu đồng/người/tháng và hàng nghìn lượt lao động thời vụ với bình quân thu nhập khoảng 100 nghìn đến 150nghìn/người/ngày.

Bên cạnh đó, trồng cây cao su còn góp phần phủ xanh diện tích đất trống, đồi núi trọc, góp phần đẩy nhanh độ che phủ rừng, bảo vệ đất, chống xói mòn, rửa trôi. Qua chương trình này, hàng nghìn người dân được tập huấn các kỹ thuật trồng cũng như chăm sóc cây cao su, từng bước chuyển đổi cơ cấu kinh tế từ sản xuất nông nghiệp quảng canh, canh tác nương rẫy phụ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên sang chủ động sản xuất, áp dụng các tiến bộ kỹ thuật để nâng cao năng suất và hiệu quả sản xuất… Tỉnh cũng đã hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng vườn giống, đường giao thông phục vụ đi lại cho người dân trong vùng và phát triển cao su, điện, nước sinh hoạt cho các đội công nhân là người địa phương…

Với những kết quả đó, Lai Châu xác định mục tiêu đến năm 2020 sẽ có khoảng 20.000 ha cao su; đến năm 2030 ổn định với quy mô 30.000 ha; đến năm 2015 có 1.000 ha được khai thác mủ, sản lượng khai thác khoảng 1.000 tấn; đến năm 2020 có trên 11.000 ha được khai thác mủ, sản lượng khai thác đạt trên 13.000 tấn…

Tại Hội nghị tư vấn phản biện đánh giá tình hình phát triển cây cao su ở miền núi phía Bắc và giải pháp phát triển trong thời gian tới do UBND tỉnh phối hợp với Liên hiệp các hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam tổ chức, thì Giáo sư Tiến sỹ Lê Đình Khả, Hội KHKT Lâm nghiệp Việt Nam cho rằng: Để phát triển cây cao su bền vững ở Lai Châu cần có giải pháp hợp lý để tăng hiệu quả kinh tế, bởi cây cao su là cây dài ngày, suất đầu tư lớn, phát triển cao su tác động lâu dài đến đời sống của người dân và kinh tế của tỉnh. Vì vậy Lai Châu cần xác định vùng trồng và giống cao su thích hợp với từng vùng.

Theo GS. Lê Đình Khả, cao su trồng trên đất không phù hợp thường có tỷ lệ sống thấp, sinh trưởng kém và năng suất mủ thấp, vì thế cần xem xét cẩn thận, đánh giá một cách đầy đủ và xác định diện tích trồng hợp lý ở những tiểu vùng có đất đai phù hợp. Việc nghiên cứu chọn giống cao su theo hướng vừa lấy mủ, vừa lấy gỗ có thể là một hướng đi mới, theo hướng kinh doanh tổng hợp, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn. Đối với chọn giống, nên chọn cây giống có khả năng cho mủ cao. Xem xét trồng cây nông nghiệp hoặc cây lâm sản ngoài gỗ (và cây thuốc) có khả năng chịu bóng để trồng xen với cao su theo hướng kết hợp bền vững.

Đ/c Lê Trọng Quảng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cùng các Giáo sư thăm vùng cao su vùng thấp. (ảnh Anh Tuấn baolaichau.vn)

Giáo sư, Viện sĩ, Tiến sĩ khoa học Đặng Vũ Minh – Chủ tịch Liên hiệp các hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam cũng cho rằng: Để phát triển cao su bền vững ở Lai Châu cần lưu ý  về giống và tiểu vùng trồng, tập trung đầu tư cho những giống có triển vọng nhất và cho những tiểu vùng thích hợp nhất, hạn chế trồng ở tiểu vùng ít triển vọng, mạnh dạn loại bỏ những giống năng suất thấp và chịu rét kém; thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp thâm canh, phòng trừ sâu bệnh; có biện pháp sơ chế mủ hoặc chế biến để tăng giá trị của cao su…

Có thể thấy, cây cao su là cây có giá trị kinh tế cao và là cây đa mục đích, vì vậy nếu phát triển tốt và đúng hướng, loại cây này sẽ không chỉ cho giá trị kinh tế, mà còn giải quyết tốt các vấn đề xã hội và môi trường.

Đinh Lan