Trồng xen - lấy ngắn nuôi dài

Khi diện tích đất sản xuất ít, nhiều hộ nông dân đã xen canh những loại cây trồng ngắn ngày, vừa tăng nguồn thu vừa có tác dụng bổ sung chất dinh dưỡng cho cây trồng chính. Trước đây, nông dân thường chọn xen cây mì vào vườn cao su non nhưng đất nhanh bạc màu, ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng của cây trồng chính. Vì thế, những mô hình mới như xen đu đủ, đậu cô ve vào vườn cao su đang hấp dẫn nhà vườn bởi lợi ích kinh tế các loại cây này mang lại. Đó là lời giới thiệu của chủ vườn Văn Quang ở khu phố 5, phường Thác Mơ (TX. Phước Long) khi dẫn chúng tôi thăm vườn đu đủ xen trong cao su được 2,5 năm tuổi. Từ việc trồng xen này, đu đủ cho nhiều trái, cây cao su ngày càng xanh tốt vì được hấp thụ chất dinh dưỡng lan sang từ các loại phân bón cho đu đủ.

Trồng đu đủ xen trong vườn cao su để lấy ngắn nuôi dài

Với diện tích gần 10 ha cao su đang trong thời kỳ kiến thiết cơ bản, không chịu ngồi yên chờ cao su cho thu hoạch, ông Quang luôn tìm loại cây trồng xen thích hợp. Lựa chọn cuối cùng vừa cho thu nhập từ loại cây trồng xen lại có ích cho cây trồng chủ lực chính là cây đu đủ. Đầu năm 2012, ông Quang trồng xen đu đủ đồng loạt trong vườn cao su. Sau 8 tháng chăm bón, vườn đu đủ đã cho nhiều trái. Chỉ tính 2 tháng đầu cây cho quả bói, ông Quang thu về gần 600 triệu đồng. Theo tính toán của ông, nếu chăm bón tốt thì cây đu đủ cho thu hoạch khoảng 3-4 năm, trong đó năm đầu sẽ thu lại tiền đầu tư, lãi sẽ được tính từ năm thứ hai trở đi. Dự kiến đợt đầu thu về hơn 1 tỷ đồng sẽ đủ vốn, còn những năm sau trừ tiền công thu hoạch, làm cỏ, còn lại ông sẽ lãi trọn.

Nói đến lợi ích từ cây cao su, ông Quang cho biết: Giữa 2 hàng cao su trồng xen 2 hàng đu đủ, khoảng từ 20 ngày đến 1 tháng thì bón phân cho đu đủ một lần kết hợp tưới nước thường xuyên. Đất được giữ ẩm và bổ sung dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của cây cao su. Do vậy, gần 1 năm qua, vườn cao su trồng xen đu đủ của gia đình tôi không phải bón phân mà vẫn xanh tốt, giảm được khoản tiền lớn.

Giảm giá thành sản xuất

Thời điểm này, cây cao su vẫn đang là lựa chọn của không ít nông dân. Theo anh Hoàng Văn Tân, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Hớn Quản: “Trong năm 2014, toàn huyện trồng mới 1.000 ha cao su. Tuy giá mủ giảm mạnh nhưng nông dân vẫn bám vườn, tận thu các loại mủ, tìm cách có lợi nhuận”. Chị Nguyễn Thị Thinh ở ấp 1, xã Minh Tâm (Hớn Quản) cho hay: Giá mủ cao su giảm, tôi phải đi học cạo để tự cạo vườn nhà. Tiền thuê công cạo để bù phần rớt giá.

Việc thay đổi chế độ cạo cho phù hợp cũng được nông dân nghĩ tới trong thời điểm này. Anh Nguyễn Văn Thám có 4,7 ha cao su ở ấp 1, xã Đồng Tâm (Đồng Phú) cho biết: Gia đình tôi đã từng thuê đất trồng cây ngắn ngày, điều, hồ tiêu, nhưng tôi thấy thu nhập từ cây cao su cao hơn. Vì thế, tôi vẫn bón phân như mọi năm, chỉ khác là những năm trước giá cao tôi cạo D2 (một ngày nghỉ một ngày cạo) thì năm nay tôi cạo D3. độ mủ tăng lên sẽ bù cho giá mủ thấp.

Gắn bó với vườn rẫy hàng chục năm nên nông dân đã có sự so sánh về hiệu quả kinh tế giữa các loại cây trồng lâu năm. Tuy đây là lần rớt giá mạnh trong vòng 10 năm qua nhưng các nhà vườn vẫn tìm cách giữ vững diện tích cao su, chờ giá cao su thế giới tăng trở lại. Chị Trương Thị Thu ở xã Tân Quan (Hớn Quản) cho biết: Trước đây, tôi trồng điều nhưng do phụ thuộc quá nhiều vào thời tiết, chỉ cần đợt sương muối rơi đúng vào thời điểm điều trổ bông đậu trái là vụ đó sẽ bị thất thu. Bên cạnh đó, dịch bệnh, sâu hại dễ lây lan, phân tán trên diện rộng nên năng suất rất kém. Vì thế tôi chuyển sang trồng cao su, tuy giá thấp nhưng lấy công làm lãi (vợ chồng học nghề cạo mủ) nên thu nhập vẫn cao hơn trồng điều. Hiện 1 ha cao su của gia đình sau khi trừ chi phí phân bón thu về khoảng 4 triệu đồng/tháng.

Gắn kết giữa doanh nghiệp với nông dân

Thực tế cho thấy, khi giá mủ tăng cao thương lái đến tận vườn tranh mua, nhưng khi giá thấp nông dân phải chở mủ ra điểm thu mua của các đại lý để bán. Từ năm 2012, Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam (VRG) có chủ trương cho các công ty cao su trực thuộc mua mủ của cao su tư nhân, cao su tiểu điền để bảo đảm uy tín, chất lượng cao su Việt Nam, tránh gian lận thương mại, tăng hiệu suất chế biến cho các nhà máy và hỗ trợ cho cao su ngoài quốc doanh không bị tư thương ép giá. Năm 2014, VRG phấn đấu thu mua mủ bằng 30% tổng sản lượng vườn cây của toàn tập đoàn. Tại Bình Phước, năm 2013, Công ty TNHH MTV Cao su Lộc Ninh là đơn vị dẫn đầu tập đoàn thu mua đạt 10.000 tấn mủ (sản lượng của công ty là 12.500 tấn). Đến hết tháng 5-2014 - thời điểm đầu mùa cạo nhưng công ty đã thu mua đạt gần 1.700 tấn. Năm 2014, các công ty cao su trực thuộc VRG đã học tập mô hình thành lập ban thu mua mủ của cao su Lộc Ninh để đẩy mạnh sản lượng thu mua cao su tiểu điền. 6 tháng đầu năm 2014, giá mua mủ của các công ty cao su luôn cao hơn giá các đại lý, tiểu thương 500 đồng/độ.

Ông Nguyễn Văn Trung có 10 ha cao su ở xã Thanh Hòa (Bù Đốp) cho biết, nếu bán mủ cho Xí nghiệp Chế biến cao su Lộc Ninh (đóng ở xã Lộc Hiệp) thì không chỉ lãi thêm 500 đồng/độ mà lợi lớn nhất là việc đo đúng độ mủ. Ông Trung  minh chứng: Vườn cây của tôi bán cho tư thương (cùng thời điểm) chỉ đo được 35 độ nhưng bán cho nhà máy được 38 độ. Với giá bán cho nhà máy từ 295-300 đồng/độ, mỗi tấn mủ tươi bán cho công ty tôi thu thêm 1,5 triệu đồng. Từ đó, tôi quyết định ký kết bán dài hạn cho nhà máy chế biến của Công ty TNHH MTV Cao su Lộc Ninh. Nhiều nhà vườn, trang trại và cao su tư nhân ở Bình Phước đều cho rằng, bán mủ cho các công ty cao su nhà nước yên tâm hơn vì cân, đo đúng độ và chính sách giá rõ ràng, không lo bị gian lận như bán tại các điểm thu mua tư nhân.

Nhiều nông dân cho rằng: Nhà nước cần có giải pháp quản lý các đại lý thu mua mủ cao su tư nhân để giảm gian lận thương mại và tránh ép giá nhà vườn. Doanh nghiệp quốc doanh nên mở thêm điểm thu mua trên địa bàn và thông tin cho nông dân biết về chính sách thu mua, giá cả, tạo sự gắn kết với nông dân nhằm đạt hiệu quả cao trong quá trình sản xuất - kinh doanh “vàng trắng”.        

 H.Châu - P.Hà

http://baobinhphuoc.com.vn/