Sau nhiều năm các cấp chính quyền nỗ lực tìm kiếm cây trồng mới để giúp đồng bào các dân tộc trên địa bàn xóa đói giảm nghèo, không ít cây trồng được huyện  lựa chọn thử nghiệm, nghiên cứu, song chưa có loại cây nào phù hợp. Trong khi tiềm năng, lợi thế đất đai vẫn chỉ được người nông dân loay hoay với các loại cây trồng thuần túy như: ngô, lúa, sắn, đậu tương, lạc và hiệu quả kinh tế không cao, cũng chính vì lẽ đó mà tỷ lệ đói nghèo của huyện giảm không được là bao. Thế rồi cây cao su bén duyên với người nông dân như một sự tình cờ, từ một số cây trồng từ thập niên 90 tại huyện Phong Thổ, Than Uyên và việc nghiên cứu đất đai, thổ nhưỡng, khí hậu ở nhiều địa phương trên địa bàn huyện và nhiều chuyến tham quan tìm hiểu thực tế việc trồng cây cao su ở tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), các vùng trồng cây cao su trong nước... của các đồng chí lãnh đạo tỉnh, huyện để đi đến nhận định: cây cao su hoàn toàn phù hợp, có thể trồng và phát triển với quy mô lớn trên địa bàn tỉnh Lai Châu nói chung và huyện Sìn Hồ nói riêng.

Đồng chí Trương Quang Phiệt - Chủ tịch UBND huyện Sìn Hồ (thứ 3 từ trái sang) cùng Đoàn công tác của Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy thăm đồi cây cao su tại xã Nậm Tăm.

Ngày 5/11/2008 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban ngành Nghị quyết số 24-NQ/TU về phát triển cây cao su trên địa bàn tỉnh, Huyện ủy Sìn Hồ đã xác định đây là hướng đi mới, là cơ hội để khai thác tiềm năng, phát huy thế mạnh, chuyển dịch cơ cấu kinh tế góp phần xóa đói giảm nghèo bền vững cho nhân dân các dân tộc. Tuy nhiên, đây là loại cây trồng mới, chưa từng có trên đất Sìn Hồ. Tập quán canh tác của người dân vẫn lấy phát rừng làm nương là chính, khó bắt kịp với cách thức trồng, chăm bón cây cao su theo một quy trình nghiêm ngặt. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ của huyện vừa thiếu người, thiếu kiến thức về loại cây trồng mới này. Trước thực trạng đó, Huyện ủy Sìn Hồ ra nghị quyết chuyên đề về trồng và phát triển cây cao su trên địa bàn với từng bước đi và cách làm cụ thể, phù hợp thực tế của địa phương.

Việc trồng và phát triển cây cao su trên địa bàn được bắt đầu bằng việc Huyện ủy tổ chức quán triệt sâu rộng nghị quyết về trồng và phát triển cây cao su tới toàn thể cán bộ, đảng viên và đồng bào các dân tộc, nhất là ở những xã có quy hoạch diện tích trồng cây cao su lớn để mọi người hiểu rõ mục đích, hiệu quả kinh tế của cây cao su. Từ đó, tạo sự  thống nhất trong cán bộ, đảng viên, đồng thuận cao trong nhân dân; phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị vào công tác chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện. UBND huyện chỉ đạo thành lập Ban Chỉ đạo trồng và phát triển cây cao su từ huyện tới xã, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên phụ trách các xã.

Tập trung cán bộ của huyện thành các tổ công tác xuống cắm tại các xã, bản cùng với tổ chức đảng, chính quyền cơ sở tuyên truyền, vận động nhân dân góp đất, trồng cây cao su. Huyện tiến hành công khai quy hoạch vùng trồng cây cao su để lấy ý kiến đóng góp của nhân dân; cử cán bộ huyện trực tiếp xuống giải quyết thấu tình, đạt lý những đề xuất của cấp ủy, chính quyền và đồng bào trong vùng quy hoạch như: xây dựng vùng chăn thả đại gia súc tập trung, cơ sở hạ tầng và công khai rõ các cơ chế, chính sách, quyền lợi và nghĩa vụ của người trồng cây cao su. Ngoài ra, huyện đã chỉ đạo các phòng, ban chức năng cùng cấp ủy, chính quyền ở cơ sở phối hợp lồng ghép các chương trình, nguồn vốn để chuyển dịch cơ cấu cây trồng, phát triển cơ sở hạ tầng tạo điều kiện thuận lợi cho chương trình phát triển cây cao su; phối hợp chặt chẽ với các công ty cao su chuẩn bị đủ nguồn vốn thanh toán các chế độ, chính sách đúng, đủ, kịp thời cho người dân.

Với cách làm hiệu quả, thiết thực, phù hợp với tình hình thực tế của địa phương, sau 6 năm triển khai, từ diện tích nhỏ trồng thí điểm tại các xã: Nậm Cuổi, Ma Quai (nay là Lùng Thàng), đến nay toàn huyện đã có 8.329,7ha cây cao su đại điền ở 13 xã trên địa bàn huyện. Diện tích cây cao su đã trồng đều đang phát triển tốt dưới sự quản lý, chăm sóc của hai công ty cao su thuộc Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam. Kết quả trên cho thấy, cây cao su hoàn toàn phù hợp với thổ nhưỡng và khí hậu trên địa bàn huyện. Nghị quyết về trồng và phát triển cây cao su trên địa bàn huyện đã tạo ra một bước thay đổi căn bản trong chuyển dịch cơ cấu cây trồng, làm thay đổi tư duy và nhận thức của người dân. Từ chỗ đồng bào các dân tộc thiểu số chỉ quen canh tác theo mùa vụ, với các loại cây trồng thuần túy, năng suất thấp thì nay bà con đã dần quen với cách thức trồng, chăm sóc cây công nghiệp với quy mô lớn, tập trung theo một quy trình khoa học, hiệu quả cao, tận dụng tối đa về thời gian, lao động và việc làm, tăng thu nhập, ổn định đời sống. Nhờ cây cao su, nhiều xã đã chuyển biến mạnh mẽ về năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện nhiệm vụ của tổ chức Đảng, chính quyền và cán bộ, đảng viên, nhất là những xã, thôn, bản trồng cây cao su. Các cấp ủy, chính quyền cơ sở đã học hỏi được nhiều kinh nghiệm, bổ túc thêm kiến thức để tổ chức thực hiện được những nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn một cách bài bản, khoa học, với các bước đi, cách làm phù hợp, hiệu quả.

Cây cao su đã trồng và bám rễ ở nhiều địa phương trên địa bàn huyện và đang làm đổi thay diện mạo nhiều bản làng nhờ cơ sở hạ tầng của các công ty cao su và của nhà nước đầu tư cho vùng quy hoạch trồng cao su. Diện tích cây cao su vươn đến đâu thì đồng bào các dân tộc địa phương ở đó được hưởng hỗ trợ kinh phí ban đầu khi góp đất, được tuyển vào làm công nhân tại các công ty cao su, có việc làm và có thu nhập ổn định. Điều đó đã được khẳng định trên thực tế khi đến nay hai công ty cao su trên địa bàn (Công ty Cổ phần cao su Lai Châu và Công ty Cổ phần cao su Lai Châu II) đã tuyển dụng, tạo việc làm cho hơn 3.000 cán bộ, công nhân viên, trong đó có hơn 80% cán bộ, công nhân là con em người địa phương, với mức lương ổn định từ 2,5 – 4 triệu đồng/người/tháng. Ngoài ra, đồng bào các dân tộc ở địa phương có việc làm và thu nhập nhờ làm thời vụ như: đào hố, phát dọn thực bì, làm đường đồng mức. Số lượng công nhân người địa phương đang được các công ty cao su tăng cường tuyển dụng cùng với việc phát triển, mở rộng diện tích. đời sống của đồng bào các dân tộc đã dần được cải thiện, ổn định và đẩy lùi đói nghèo.

Theo kế hoạch khoảng 1.000ha trồng năm 2008 sẽ bắt đầu cho thu hoạch mủ từ năm 2015. Các công ty cao su cũng đang xúc tiến các thủ tục bước đầu để chuẩn bị khởi công nhà máy sơ chế mủ cao su. Nếu diện tích 15.000ha cao su theo nghị quyết được các công ty trồng đủ và hai nhà máy sơ chế trên địa bàn hoạt động, sẽ tạo việc làm và thu nhập ổn định cho khoảng 5.500 công nhân. Với mức thu nhập từ 2,5 - 4 triệu đồng/tháng, cùng với thu nhập từ góp đất cổ phần của người dân, 10% sản phẩm thu hoạch sẽ là nguồn thu nhập khá lớn góp phần xóa đói, giảm nghèo cho nhân dân vùng trồng cây cao su.

Cao su – loại cây trồng đa mục đích đã khẳng định phù hợp và không còn xa lạ với đồng bào các dân tộc trên địa bàn huyện Sìn Hồ. Người dân đang tạo điều kiện thuận lợi nhất để cây cao su tiếp tục vươn xa, với hy vọng đây sẽ là cây chiến lược góp phần xóa đói giảm nghèo nhanh và bền vững, mang lại sự giàu có cho các bản làng. Ngày đó không còn xa, cấp ủy, chính quyền các cấp và đồng bào dân tộc địa phương đang chờ đón với niềm vui về một tương lai mới.

Tính đến 31/10/2013, toàn huyện Sìn Hồ đã trồng được 8.329,7ha cây cao su tại 13 xã; riêng năm 2013 trồng mới 841,7ha, đạt 140,3% kế hoạch. Nhằm giúp người dân phát triển sản xuất, ổn định đời sống trong thời gian đầu góp đất, huyện đã hỗ trợ 24.320kg giống lạc, đậu tương, lúa nương để bà con trồng xen cây cao su 216ha. Đến nay huyện đã thẩm định và cho các hộ góp đất trồng cây cao su, phê duyệt 5.309,72ha với 8.797 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đạt 54,45% tổng diện tích cần cấp. Năm 2014, huyện thực hiện kế hoạch trồng 900ha cây cao su tập trung ở các xã vùng thấp và các xã dọc sông Nậm Na và đến nay đã đo đạc, quy chủ, bàn giao được trên 700ha cho các công ty.

Trương Quang Phiệt - Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Sìn Hồ

http://baolaichau.vn/