Anh về Quảng Trị... Gio Linh

Trèo lên Dốc Miếu, lặng nhìn Quán Ngang

Bời bời cỏ lút đồng hoang

Chim kêu cành cụt, chang chang nắng cồn

Từ một “vùng đất chết” bạt ngàn lau lách và dày đặc bom mìn, đạn pháo còn sót lại, giờ đây đứng ở điểm cao nhất trên Dốc Miếu nhìn ra xung quanh không còn tìm thấy một tấc đất trống. Đâu đâu cũng ngút ngát màu xanh cây trái và hồng tươi sắc ngói đỏ. Cả miền Tây Gio Linh đang hồi sinh mãnh liệt sau ngày hòa bình.

Đồng bào dân tộc thiểu số miền Tây Gio Linh khai thác mủ cao su

Cho đến bây giờ, đạn bom và máu đổ những ngày đầu lập nghiệp vẫn vẹn nguyên trong ký ức của những người dân đi xây dựng kinh tế mới miền Tây Gio Linh. Để có những xóm làng, trang trại vườn đồi, vườn rừng trù mật như ngày hôm nay, hầu như không có thôn nào, xã nào ở Tây Gio Linh không có nạn nhân bom mìn dưới những bước chân khai hoang vỡ đất. Ám ảnh bom mìn và công cuộc tái thiết dựng xây nhọc nhằn dẫn đến số người bám trụ lại vùng kinh tế mới Tây Gio Linh rất ít.

Thôn Thành An, xã Linh Hải có 134 hộ dân đi kinh tế mới sau năm 1975, đến năm 1983 chỉ còn 13 hộ dân, bình quân cứ 1 người ở lại thì có 10 người bỏ về. Các thôn khác của xã Linh Hải có 2/3 số hộ dân đi kinh tế mới bỏ đi miền Nam hoặc trở về quê cũ vì điều kiện kinh tế khó khăn, vì đạn bom còn sót lại trong đất luôn rình rập. Nhưng thật kỳ lạ, ai đi cứ đi, người ở lại vẫn quyết tâm bám đất, không cho đất nghỉ và đất đã không phụ công người.

Sau mười năm loay hoay tìm hướng phát triển kinh tế, đến năm 1984, những nông trường trồng cây cao su mở ra, rồi cây cho mủ, người dân Tây Gio Linh bắt đầu nhìn thấy tương lai của mình từ giống cây được gọi là đặc sản “vàng trắng” này. Cứ thế, những rừng cây cao su nối dài tít tắp, tiềm năng, thế mạnh kinh tế gò đồi dần được đánh thức. Đặc biệt, từ năm 2000, giá mủ cao su tăng vọt, hiệu quả kinh tế từ cây cao su được khẳng định, đời sống vật chất và tinh thần của người dân cải thiện đáng kể, diện mạo kinh tế- xã hội miền Tây Gio Linh như bừng sáng.

Với sự tiếp sức, hỗ trợ của Dự án Đa dạng hóa nông nghiệp, các hộ dân 12 xã, thị trấn ở vùng Tây Gio Linh bắt đầu đẩy mạnh phát triển diện tích cây cao su tiểu điền. Chỉ trong vòng 10 năm trở lại đây, toàn huyện Gio Linh đã đầu tư phát triển được 3.517 ha cao su tiểu điền, tương đương với tổng diện tích cây cao su của Công ty TNHH MTV cao su Quảng Trị trồng ở huyện Gio Linh từ năm 1984 đến nay. Mặc dù năm 2014, giá mủ cao su lao dốc và nguy cơ gió bão đe dọa làm gãy đổ các vườn cây cao su, một số nơi ở các tỉnh miền Trung người dân chặt phá cây cao su để trồng các loại cây khác, nhưng người dân Gio Linh vẫn xác định cây cao su là cây trồng chủ lực phù hợp để phát triển kinh tế, khai thác tiềm năng, thế mạnh vùng gò đồi.

Bên cạnh cây cao su, các xã vùng Tây Gio Linh còn trồng được 460 ha cây hồ tiêu, 7.500 ha rừng sản xuất. Toàn vùng đã hình thành gần 100 trang trại lấy cây cao su và hồ tiêu làm chủ lực, kết hợp trồng rừng, chăn nuôi, mang lại hiệu quả kinh tế cao với tổng thu nhập mỗi trang trại hàng trăm triệu đồng/năm, góp phần giải quyết việc làm, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần cho người dân. Đến nay, thu nhập bình quân đầu người vùng Tây Gio Linh đã tăng lên 20,42 triệu đồng/năm; tỉ lệ hộ nghèo giảm xuống chỉ còn 11,15%...

Đặc biệt, cuộc vận động di dân xây dựng kinh tế mới ở miền Tây Gio Linh sau năm 1975 đã lập nên những xóm làng trù phú của người Kinh quần cư bên cạnh những bản làng đồng bào dân tộc Vân Kiều hai xã miền núi Linh Thượng, Vĩnh Trường, tạo động lực đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế- xã hội của vùng gò đồi. Nếu như trước đây, đồng bào dân tộc thiểu số miền núi chỉ quen với tập quán canh tác “phát, đốt, cốt, trỉa”, du canh du cư đốt rừng làm rẫy, thì nay nhờ học tập kinh nghiệm làm ăn của người Kinh, bà con Vân Kiều đã dần thay đổi nếp nghĩ, cách làm, định canh định cư để trồng cây cao su, nhiều hộ không những thoát nghèo mà còn vươn lên trở thành những triệu phú gò đồi như các hộ gia đình: Hồ Thị Niêng ở thôn Gia Vòng, Hồ Vế ở thôn Bàu (xã Vĩnh Trường); Hồ Văn Khơi ở thôn Ba De, Hồ Văn Tình ở thôn Bến Mộc 1, Hồ Văn Liên ở thôn Bãi Hà, Nguyễn Văn Bình, đồng bào dân tộc thiểu số ở thôn Khe Me (xã Linh Thượng)…

Các vùng đất hoang hóa trước đây như Khe Me, Khe Môn, Khe Mướp… được đồng bào dân tộc khai thác hợp lý để trồng cây cao su và trồng rừng mang lại hiệu quả kinh tế cao. Hiện 173 hộ dân xã Vĩnh Trường đã trồng được 123 ha cao su, 120 ha rừng tràm và 150 ha cây lương thực các loại, bước đầu ổn định cuộc sống, nhiều hộ thoát nghèo vươn lên làm giàu. Còn xã Linh Thượng đã trồng được 515 ha cây cao su và hồ tiêu/ 480 hộ dân, bình quân mỗi hộ có hơn 1 ha cao su và hồ tiêu, không còn lo cảnh đói nghèo nữa. So với 5 năm trước, số hộ nghèo toàn xã Linh Thượng đã giảm hơn 50% và số hộ có thu nhập trên 100 triệu đồng/năm tăng lên 30%. Kinh tế ngày càng phát triển, đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc không ngừng được nâng lên. Bà con đã biết chú trọng cho con cái đến trường học chữ là đầu tư cho tương lai phát triển của dân bản. Đây là cuộc cách mạng về nhận thức trong đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số để đưa miền núi tiến kịp với miền xuôi. Những bước đi quyết định để khai thác tiềm năng, thế mạnh kinh tế vùng gò đồi, xóa đói giảm nghèo và làm giàu cho người dân ở miền Tây Gio Linh hiện hữu bằng những cánh rừng cao su, hồ tiêu và vườn rừng ngát xanh như thế.

Bài, ảnh: KHÁNH NGỌC

http://www.baoquangtri.vn/