Tổng thống Mỹ Barack Obama đã hối thúc Quốc hội Mỹ cùng ông cân nhắc về một sự thỏa hiệp để đặt dấu chấm hết cho cuộc khủng hoảng tài khóa đang gây những tác động tiêu cực cho nền kinh tế Mỹ và các cộng đồng dân cư.

Ông nhấn mạnh đây là sự cắt giảm tồi tệ, gây thiệt hại cho nền kinh tế Mỹ và ảnh hưởng tới việc làm. Các nghị sĩ Quốc hội cần thay đổi lập trường và hướng tới một sự thỏa hiệp cần thiết.

Tổng thống Obama nêu rõ không còn thời gian để tìm kiếm một giải pháp linh hoạt cho vấn đề nợ công và cần phải thay thế các khoản cắt giảm này bằng các thay đổi về thuế.

Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) đã cảnh báo tăng trưởng GDP của Mỹ sẽ giảm ít nhất 0,5%, còn hãng đánh giá tín nhiệm Standard&Poor’s cho rằng kinh tế Mỹ sẽ chỉ tăng trưởng 2% trong năm nay, giảm so với mức dự báo 2,7% được đưa ra trước đó.

Người đứng đầu Cơ quan ngân sách Quốc hội Mỹ, ông Douglas Elmendorf, dự đoán và thị trường lao động sẽ mất khoảng 750.000 việc làm trong khi tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức cao.

Với mức đồng loạt cắt giảm 9% trong năm tài khóa 2013, ngân sách Bộ Quốc phòng Mỹ bị cắt giảm  tới 42,7 tỷ USD, tiếp đến là Quỹ chăm sóc y tế 9,9 tỷ USD; Bộ Giáo dục 2,8 tỷ USD; Viện Y tế Quốc gia 1,6 tỷ USD; Cơ quan hàng không dân dụng (FAA) 600 triệu USD; Trung tâm kiểm soát và ngăn chặn dịch bệnh 323 triệu USD; Quỹ cứu trợ thảm họa 375 triệu USD.

Việc cắt giảm chi tiêu tự động sẽ khiến 10.000 giáo viên mất việc làm, lộ trình kiểm định thực phẩm sẽ bị dừng lại, 373.000 bệnh nhân tâm thần sẽ không được điều trị, trong lúc nhiều công tố viên sẽ phải nghỉ phép.

Các khoản tín dụng dành cho doanh nghiệp nhỏ bị cắt 540 triệu USD, khoảng 600.000 phụ nữ và trẻ em có thể không nhận được viện trợ lương thực khẩn cấp Cừ chính phủ…

Nhiều tổ chức thương mại Mỹ đã lên tiếng cảnh báo nguy cơ thiếu hụt thịt gia súc, gia cầm và trứng trên khắp nước Mỹ khi ngành công nghiệp thịt nước này hứng chịu khoản cắt giảm chi tiêu tự động, ước tính khoảng 10 tỷ USD đối với sản xuất và 400 triệu USD dành để trả lương.

Bộ trưởng Giao thông Mỹ Ray LaHood cảnh báo bộ này phải cắt giảm gần 1 tỷ USD trong năm 2013, trong đó ngân sách của Cơ quan Hàng không dân dụng liên bang (FAA) sẽ bị cắt giảm 600 triệu USD từ tháng 3 - 9/2013.

Điều này đồng nghĩa phần lớn trong số 47.000 nhân viên của FAA sẽ phải nghỉ phép không lương trong vòng 2 - 4 ngày mỗi tháng, bắt đầu từ tháng 4/2013, và các dịch vụ kiểm soát không lưu tại sân bay cũng sẽ bị cắt giảm, dẫn đến lịch trình bay bị thay đổi, hàng loạt chuyến bay bị đình trệ và vấn đề an toàn tại các sân bay trên toàn quốc cũng bị ảnh hưởng.

Bộ Quốc phòng Mỹ đã phải cho nghỉ việc khoảng 46.000 nhân viên dân sự làm việc theo hợp đồng tạm thời hoặc dài hạn, để tiết kiệm khoảng 5 tỷ USD. Đồng thời, hàng trăm nghìn nhân viên dân sự khác đang làm việc cho cơ quan này cũng sẽ bị cho nghỉ việc tạm thời hoặc bị cắt giảm thời gian làm việc, bắt đầu từ tháng 4 cho tới hết tháng 9 năm nay khi kết thúc tài khóa 2013. Ngoài ra, Lầu Năm Góc cũng đang đứng trước áp lực ngân sách sẽ bị cắt giảm tổng cộng 487 tỷ USD trong vòng 10 năm tới.

Chương trình cắt giảm này dự kiến sẽ giảm chi tiêu thực tế của các cơ quan chính phủ Mỹ tới 1.200 tỷ USD trong 10 năm. Nếu Nhà Trắng và Quốc hội Mỹ không giải quyết được bất đồng hiện nay, theo lý thuyết, đến hết tháng 3/2013, Chính phủ Mỹ sẽ không còn đủ tiền hoạt động.

Giới phân tích hy vọng việc cắt giảm hiện nay chỉ là tạm thời, và Tổng thống Obama sẽ thuyết phục được phe Cộng hòa thỏa hiệp, như ông đã từng làm trong vấn đề “vách đá tài chính”. Tuy nhiên, quả bóng dường như đang nằm trong chân phe Dân chủ, bởi phe Cộng hòa đã kiên quyết tuyên bố sẽ không thỏa hiệp một lần nữa, mà giờ là lúc Tổng thống Obama phải đổi lại bằng các điều chỉnh về chính sách thuế.

Bảo Trâm