Với chủ đề: “Triển vọng cao su toàn cầu: Cung, cầu và biến động giá trong năm 2013”, 3 diễn giả là Tiến sĩ Prachaya Jumpasut, Giám đốc điều hành, Công ty Rubber Economist (Anh quốc); Tiến sĩ Hide Smit, cố vấn Công ty Rubber Forecast  (Hà Lan), nguyên Tổng thư ký Tổ chức Nghiên cứu cao su quốc tế IRSG và ông Dar Wong, Giám đốc Công ty Nghiên cứu và Dự báo (Singapore) đã đưa ra những phân tích về cung, cầu cao su và dự báo riêng  của mình giá cao su năm 2013.

Trung tâm công nghiệp cao su thế giới đã chuyển về châu Á

Theo báo cáo của ông Prachaya Jumpasut, nhìn lại sản lượng tiêu thụ toàn cầu từ năm 2000 đến nay cho thấy tiêu thụ tăng trưởng mạnh trong năm 2000, sau đó giảm vào năm 2001, ổn định từ 2002 -2007, tăng mạnh trong năm 2010 và tốc độ tăng trưởng giảm mạnh vào năm 2011. Thị trường tiêu thụ các khu vực châu Âu và Bắc Mỹ vẫn ổn định, tuy nhiên châu Á lại gia tăng đột biến.

Năm 2009, các khu vực khác đều có tăng trưởng tiêu thụ cao su âm nhưng châu Á lại tăng 4,8%, trong khi tăng trưởng của cả thế giới trong năm này lại giảm 5,8%. Như vậy mặc dù khu vực châu Á tăng mạnh nhưng không kéo lại mức giảm tiêu thụ của các khu vực khác. Trong năm 2012 tăng trưởng của châu Á vẫn đạt 5,7% và năm 2013 dự báo tăng 7% trong khi các khu vực khác vẫn tăng trưởng âm.

Theo phân tích, Trung Quốc chính là yếu tố giúp châu Á thống trị ngành công nghiệp cao su thế giới. Hiện thị phần tiêu thụ cao su khu vực châu Á đã chiếm 60% trên thế giới trong năm 2010, tăng đáng kể so với 10 năm trước chỉ với 43%, tăng gần 17% với chủ yếu tiêu thụ cao su từ Trung Quốc. Việc trung tâm phát triển của ngành công nghiệp cao su chuyển từ phía tây sang phía đông của thế giới đã làm nhu cầu tiêu thụ cao su giảm đi. Lý giải về điều này, ông Prachaya Jumpasut cho biết, trong quá khứ cao su thiên nhiên (CSTN) có tuyến đường dài vận chuyển từ các quốc gia sản xuất ở châu Á đến các nước tiêu thụ chính ở châu Âu và Bắc Mỹ. Điều này có nghĩa người mua luôn phải đối mặt với sự chậm trễ, gián đoạn trong việc cung cấp, từ đó góp phần đẩy lượng hàng tồn kho lớn hơn. Do đó dự trữ cao su thiên nhiên toàn cầu tương đối lớn.

Vì vậy khi châu Á – Trung Quốc trở thành khu vực tiêu thụ cao su chính thì sẽ không còn nhu cầu dự trữ cao su, điều này làm giảm nhu cầu cao su. Và đây cũng là nguyên nhân khiến CSTN có tốc độ tăng trưởng chậm hơn so với nhu cầu cao su tổng hợp trong những năm gần đây. Ông Prachaya Jumpasut lưu ý, trong khi các khu vực khác có sự sụt giảm trong nhu cầu tiêu thụ cao su thì Việt Nam và Sri Lanka cho thấy có sự vươn lên mạnh mẽ khi tiêu thụ cao su ngày càng tăng.

“Trong 3 báo cáo của 3 nhà phân tích giá cao su, cách phân tích giống nhau nhưng kết luận khác nhau. Điều này gợi cho chúng ta suy nghĩ. Theo tôi đây là điều quan trọng khi nghiên cứu về giá cao su. Hiện nay chúng ta cảm nhận giá cao su thấp nhưng vẫn cao hơn 10 năm trước đây. Điều này rút ra một bài học là khi giá cao su xuống thấp thì nỗ lực tăng giá của chúng ta là khó khách quan. Bởi vậy chúng ta cần phải tiếp cận các phương pháp khác như hỗ trợ trong việc trồng, khai thác cao su, nâng cao chất lượng nhằm ổn định giá.”

Ông Sandana Dass, Chủ tịch Sàn giao dịch SICOM

Phụ thuộc vào gói kích thích kinh tế của Mỹ?

Việc giảm tỷ lệ dự trữ CSTN so với lượng tiêu thụ là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến giá CSTN từ năm 2000. Ngoài ra các chính sách tiền tệ cũng ảnh hưởng đến giá cao su, đặc biệt là tỷ giá của đồng USD thay đổi so với đồng tiền các nước xuất khẩu cao su, do đa số các nước đều thanh toán bằng USD khi xuất khẩu cao su. Theo phân tích của ông Prachaya Jumpasut, thặng dư CSTN dự kiến trong năm 2012 và 2013 dẫn đến gia tăng mức dự trữ cao su toàn cầu.

Tuy nhiên, mặc dù tăng, việc sản lượng dự trữ dùng cho tiêu thu trong thời gian chưa đến 2 tháng cũng là yếu tố tích cực ảnh hưởng đến giá. Hơn nữa, trung tâm của nhu cầu CSTN di chuyển gần hơn đến vùng sản xuất làm nhu cầu dự trữ ít đi. Đây cũng sẽ là tiêu chuẩn để xét tác động đến giá cao su. Về tiền tệ, đồng USD đã bắt đầu tăng giá kể từ đầu năm 2011 và xu hướng này có thể tiếp tục. Xét đến tất cả các yếu tố này, ông Prachaya Jumpasut dự đoán có khả năng giá CSTN có thể trở lại gần 4 USD/kg vào cuối năm 2013.

Tuy nhiên theo ông Dar Wong, thì trong năm 2013 sẽ diễn ra các khả năng như: tình hình nợ công của các quốc gia châu Âu tiếp tục tăng; tình hình sản xuất của Trung Quốc không ổn định, nước này tiếp tục nhận được sức ép yêu cầu tăng trưởng đồng nhân dân tệ để giảm thặng dư xuất khẩu; Thâm hụt ngân sách của Mỹ sẽ nặng nề hơn; Thị trường châu Á kể cả mức tăng trưởng xuất khẩu sẽ chững lại do tốc độ tăng trưởng GDP của Trung Quốc dịu xuống.

Từ những yếu tố này, ông Dar Wong dự đoán từ nửa đầu năm 2013 có thể chứng kiến sự tăng lên của nợ công châu Âu, điều này có thể dẫn tới giảm giá hàng hóa, trong đó có cao su. Rất ít khả năng nước Mỹ sẽ tung ra gói tích thích kinh tế mới E4 trong điều kiện áp lực ngân sách. Nếu gói kích thích được tung ra trong quý 2/2013 mới tác động đến giá cao su. Dẫn chứng cho điều này là giá cao su đã phục hồi trong tháng 9/2013 sau khi Mỹ tung ra gói kích thích E3. Và giá cao su có lẽ chỉ phục hồi vào nửa sau của năm 2013 sau khi chạm đáy ở phạm vi được dự đoán là từ 2,38 – 2,5 USD/kg hoặc một mức giá thấp nhất nào đó sau quý 3, khi Mỹ tung ra gói kích thích kinh tế. Và giá giao dịch cao hơn 3,40 USD/kg trong nửa đầu năm 2013 sẽ là dấu hiệu của phục hồi sớm. Ông Wong cũng nhận định giá cao su sẽ giảm từ 2,8 xuống còn 2,0 hoặc 2,4 USD/kg và tác động của gói kích thích cũng sẽ không đến sớm.

Nguyên Khánh