Thay mặt Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng trình bày Báo cáo của Chính phủ, phục vụ nội dung giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2013 về quy hoạch tổng thể thủy  điện.

Một trong những nội dung của báo cáo là công tác quản lý an toàn đập thủy điện. Từ cuối năm 2012 đến nay, Thủ tướng Chính phủ đã có ý kiến chỉ đạo thực hiện các giải pháp bảo đảm an toàn đập của các hồ thủy điện và thủy lợi. Các bộ, ngành liên quan đã tích cực triển khai các hướng dẫn liên quan đến quản lý chất lượng công trình xây dựng; thẩm tra, thẩm định và phê duyệt thiết kế xây dựng công trình…

Bộ NNPTNT cũng đang phối hợp với các bộ, ngành, địa phương nghiên cứu xây dựng để trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 72/2007/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý an toàn đập.

Đối với các công trình thủy điện lớn, hiện có khoảng 90% số đập đã được kiểm định, 70% số đập đã được cắm mốc giới, 60% số đập đã có phương án bảo vệ, 80% công trình thủy điện đã có phương án phòng, chống lụt bão. Hiện nay các công việc này đang được tiếp tục triển khai.

Đánh giá kết quả thực hiện của Chính phủ, cơ quan thẩm tra là Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KHCNMT) cho rằng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương có liên quan đã tích cực chỉ đạo, ban hành và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, bảo đảm chất lượng công trình; kiểm định an toàn đập và cắm mốc giới; phòng chống lụt bão; quan trắc, xử lý hiện tượng bất thường.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng cũng nêu rõ những hạn chế hiện nay khi thực hiện đảm bảo an toàn đập, nhất là tại công trình thủy điện nhỏ là nhiều chủ đập thủy điện nhỏ vẫn còn chủ quan, thực hiện các quy định để đảm bảo an toàn cho hồ đập còn hình thức, chiếu lệ dẫn đến nhiều vụ vỡ đập xảy ra trong thời gian qua.

Hệ thống các văn bản pháp luật cũng còn những bất cập như chưa đồng bộ, chưa đầy đủ, chưa có những chế tài đủ mạnh để buộc các chủ đập phải thực hiện đầy đủ các quy định pháp luật về an toàn đập; chưa có cơ quan điều phối chung giữa các chủ đập khi các hồ chứa trên cùng lưu vực tham gia xả lũ…

Chủ nhiệm Ủy ban KHCNMT Phan Xuân Dũng chỉ rõ thêm: Chế tài xử phạt vi phạm quy định về an toàn đập, kiểm định đập chưa ban hành kịp thời, chưa quy định rõ vai trò, trách nhiệm cụ thể, sự phối hợp của các cơ quan quản lý Nhà nước và chủ đầu tư. 

Để khắc phục những hạn chế trên, Ủy ban KHCNMT thống nhất một số giải pháp mà Chính phủ đã nêu như sửa đổi, bổ sung Nghị định số 72/2007/NĐ-CP; hướng dẫn trình tự, thủ tục và nội dung lập, thẩm định và phê duyệt phương án phòng chống lũ lụt vùng hạ du trong tình huống xả lũ khẩn cấp và tình huống vỡ đập để thống nhất áp dụng; xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ về kỹ thuật, kinh phí cho việc lập, thẩm định và phê duyệt phương án phòng chống lũ lụt vùng hạ du; cơ chế phân bổ kinh phí giữa các công trình thủy lợi, thủy điện trên cùng một dòng sông…

Ủy ban KHCNMT đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành địa phương tiếp tục rà soát, đánh giá, ban hành đủ tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật an toàn công trình thủy điện. Ngoài ra, cần tiếp tục đầu tư nguồn lực cho xây dựng, vận hành hệ thống quan trắc, giám sát, điều tra, khảo sát điều kiện tự nhiên.

Thành Chung