BP - Hiệp hội Cao su Việt Nam (VRA) nhận định: Giá cao su thiên nhiên vẫn ở mức thấp và hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng là thách thức với doanh nghiệp và nông dân trồng cao su Việt Nam trong giai đoạn 2015-2017. Hiện 70% cao su thiên nhiên Việt Nam xuất khẩu thô (mủ sơ chế) trong lúc ngành công nghiệp sản xuất lốp xe phải nhập khẩu nguyên liệu. Giá giảm, doanh nghiệp và nông dân trồng, chế biến mủ “khóc” nhưng ngành công nghiệp sản xuất lốp lại đang hưởng lợi vì “lãi lớn”. Nghịch lý này của cao su Việt Nam vẫn chưa có lời giải…

 KHÓ KHĂN CHỒNG CHẤT VỚI NÔNG DÂN VÀ DOANH NGHIỆP

Doanh nghiệp và người trồng cao su Việt Nam sẽ còn nhiều thách thức bởi theo chuyên gia dự đoán, giá mủ cao su vẫn giảm sâu trong nhiều năm tới. Đó cũng là nhận định phân tích thị trường tại Đại hội Đảng bộ Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam (VRG) lần thứ 4 diễn ra tại TP. Hồ Chí Minh ngày 31-7. Theo phân tích của VRA, sản lượng cao su thiên nhiên thế giới hiện ở tình trạng cung vượt cầu khoảng 300-500 ngàn tấn/năm. Trong hoàn cảnh giá dầu thô khó vượt ngưỡng 60 USD/thùng và những biến động bất ổn chính trị thì thị trường cao su thiên nhiên còn là “ẩn số”.

Doanh nghiệp và nông dân vật lộn vì giá mủ cao su giảm sâu nhưng các công ty sản xuất săm lốp lại đang “lãi khủng”

Cuối năm 2013, giá cao su bắt đầu giảm và giảm sâu từ quý 3/2014, nông dân ở thủ phủ cao su Đông Nam bộ bán được ở mức 230 đồng/độ (tương đương 23 triệu đồng/tấn). Với mức giá này chỉ các hộ trực tiếp khai thác “lấy công làm lãi” mới có tiền chi tiêu. Các trang trại cao su diện tích 10 ha trở lên phải thuê từ khâu quản lý đến khai thác cầm cự đủ mua phân bón. Các doanh nghiệp cao su quốc doanh Đông Nam bộ nhờ năng suất cao, sản phẩm có thương hiệu và nhiều công ty năng động chuyển đổi cơ cấu sản phẩm phù hợp với nhu cầu khách hàng nên vẫn còn lãi 5 triệu đồng/tấn để nộp ngân sách nhà nước. Còn lại đa phần các công ty ở Tây Nguyên, miền Trung giá bán thấp hơn nên nhiều nơi chịu lỗ. Phía Bắc có diện tích đã đưa vào khai thác nhưng do năng suất thấp, lỗ lớn nên không mở miệng cạo.

Đầu mùa khai thác mủ năm 2015, giá cao su “ấm” lên, nông dân bán được 280-285 đồng/độ. Người trồng cao su và doanh nghiệp chưa kịp mừng thì giá giảm dần còn 260 đồng/độ và nay nông dân Bình Phước giá chỉ ở mức 230-235 đồng/độ. Theo đánh giá của VRG, mặt bằng giá cao su trên thế giới giảm và hiện ở mức thấp so với nhiều năm gần đây đang tác động bất lợi đến hoạt động của các doanh nghiệp và nông dân. Giá cao su khó phục hồi trong năm 2015 và nguy cơ còn giảm thêm. Như vậy, dù có hợp đồng dài hạn, năng suất cao ổn định nhưng các doanh nghiệp trồng, chế biến mủ cao su ở Đông Nam bộ và nông dân trong năm 2015 vẫn đang phải xoay xở để duy trì sản xuất.

NGHỊCH LÝ CHƯA CÓ LỜI GIẢI

Cuối năm 2014, diện tích cao su Việt Nam khoảng 977.000 ha; sản lượng năm 2015 dự kiến 1,1 triệu tấn. Nhưng hiện mức tiêu thụ cao su thiên nhiên trong nước phục vụ công nghiệp chiếm tỷ trọng ít, nên cao su Việt Nam phải xuất khẩu nguyên liệu thô khoảng 70%/tổng sản lượng và thị trường Trung Quốc chiếm tỷ trọng cao trong tổng sản lượng xuất khẩu.

Nghịch lý của cao su Việt Nam là trong khi các doanh nghiệp trồng, chế biến đang phải xuất khẩu với giá thấp thì ngành công nghiệp chế biến sâu lại phải nhập hàng trăm tấn để sản xuất. Trong bối cảnh doanh nghiệp trồng, sơ chế và nông dân đang lo lỗ thì sản xuất săm lốp và các phụ kiện từ cao su thiên nhiên lại được hưởng lợi, lãi khủng nhờ giá nguyên liệu nhập vào thấp. Điều đáng quan tâm nữa là khi giá mủ cao su cao, các doanh nghiệp sản xuất săm lốp, chế biến sâu nâng giá bán thành phẩm, nhưng lại không giảm giá bán thành phẩm khi giá mủ cao su liên tục chạm đáy.

Cụ thể như: Công ty cổ phần cao su Đà Nẵng (DRC) 6 tháng đầu năm 2015 đạt doanh thu và lợi nhuận sau thuế 1.771 tỷ đồng, cao hơn so với cùng kỳ 2014 là 202,6 tỷ đồng. Công ty Công nghiệp cao su miền Nam (CSM) so với cùng kỳ 2014 doanh thu tăng 60,1%, lợi nhuận cao hơn 16,1%. Cao su Sao Vàng (SRC) cũng đang được hưởng lợi do cao su nguyên liệu chiếm 50% chi phí cơ cấu nguyên liệu đầu vào. Chỉ riêng trong quý 2/2015, doanh thu SRC đạt 273,8 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế gần 27 tỷ đồng, tăng 42,46% so với cùng kỳ 2014. Cùng hưởng lợi nhờ giá mủ giảm là các doanh nghiệp chế biến gỗ công nghiệp MDF từ nguyên liệu cao su thanh lý, khi giá giảm chỉ bằng 50-60% nhưng giá bán xuất khẩu vẫn như trước.

Nghịch lý này tồn tại đã nhiều năm nhưng chưa có lời giải. Bởi hiện nay, cơ cấu chủng loại cao su thiên nhiên của Việt Nam chưa phù hợp với ngành công nghiệp chế biến cao su trong nước. Tuy Việt Nam đã có các tiêu chuẩn quốc gia về chất lượng nguyên liệu cao su thiên nhiên tương đương với các nước tiên tiến nhưng chưa có quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với các nhà máy sơ chế, chế biến cao su và nguyên liệu đầu vào nên việc kiểm soát chất lượng khó thực hiện đồng bộ. Vì thế, song Việt Nam là một trong những nước xuất khẩu mủ cao su sơ chế hàng đầu thế giới nhưng lại phải nhập khẩu gần như toàn bộ cao su nguyên liệu cho chế biến sâu. Hệ quả là luôn xảy ra trường hợp “được anh này thì mất chị kia”. Trong khi đó, các doanh nghiệp nước ngoài chế biến trung gian dù không có một cây cao su nào cũng luôn được hưởng lợi cho dù giá mủ cao su có lên hay xuống, thị trường tiêu dùng sản phẩm từ cao su thiên nhiên có “ấm” hay “lạnh” cũng không bị ảnh hưởng.

Trước thực trạng đó, VRG đã đề nghị các doanh nghiệp sản xuất trong ngành tăng cường liên kết, phối hợp với các công ty chế biến, sử dụng cao su nguyên liệu; đồng thời kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành liên quan tăng cường các biện pháp quản lý chất lượng cao su để nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm. Giá giảm sâu, VRA đã kiến nghị Bộ Tài chính không thực hiện kê khai thuế giá trị gia tăng VAT đối với doanh nghiệp trồng, sơ chế mủ cao su. VRA cũng đã kiến nghị miễn tiền thuê đất khoảng 6-7 năm (thời kỳ cao su kiến thiết cơ bản), đến khi chính thức khai thác doanh nghiệp mới đóng thuế theo quy định.

Những giải pháp đã được VRA, VRG đưa ra, nhưng hiệu quả của nó đến đâu và có thể khắc phục được nghịch lý của ngành cao su Việt Nam hay không còn là một dấu hỏi lớn!

Phương Hà

http://baobinhphuoc.com.vn/Content/nghich-ly-trong-san-xuat---kinh-doanh-cao-su-thien-nhien-viet-vam-46150